Khoảnh khắc giao mùa mang theo lất phất mưa phùn cùng cái se lạnh cuối đông báo hiệu một mùa xuân mới đang đến thật gần. Những ngày cuối năm bỗng trở nên bồi hồi trong niềm mong ngóng thêm một cái tết mới. Nhìn qua khung cửa của toa tàu trên đường về quê đón Tết, thấy những loài hoa mang sắc thắm khiến lòng tôi bồi hồi nhớ lại những kỷ niệm Tết xưa lại thổn thức theo nỗi nhớ ùa về.
Tôi còn nhớ rất rõ, ngày ấy, bà và mẹ thường có một câu nói quen thuộc mỗi khi đến dịp Tết đến: “Lại Tết rồi! Con nít thì mừng, người lớn thì lo”. Lũ trẻ chúng tôi không giấu được niềm vui, háo hức bởi dịp Tết có bao điều hứa hẹn đang chờ đón. Nào là sẽ có “bánh chưng, thịt mỡ, dưa hành, câu đối đỏ”; nào là được mẹ mua cho một tấm áo, đôi giầy mới; nào là tha hồ nhận tiền mừng tuổi từ người lớn…. Cho đến bây giờ, khi lớn lên và có gia đình, tôi mới hiểu vì sao dạo ấy, bà và mẹ lại lo lắng đến vậy. Nhớ lắm hương vị Tết ngày xưa. Bố mẹ qua những ngày vất vả, chạy ngược chạy xuôi cũng chuẩn bị được một nồi bánh chưng xanh, vài cân thịt và một ít kẹo mứt cho bọn trẻ. Rồi nao nao chời đợi giây phút giao thừa, cả gia đình cùng quây quần bên nồi bánh chưng nghi ngút khói, cay xè mắt nhưng thật vui và ấm áp lạ thường, được nghe bà kể chuyện ông Lang Liêu ngày xưa dâng vua cha thành kính bằng chính món quà quê tinh túy và ý nghĩa của người Việt. Còn mẹ vẫn chăm chỉ làm món “dưa góp” dân giã từ những rau quả vườn nhà. Món dưa của mẹ trong mấy ngày Tết là món ăn được cả nhà thích nhất, chua chua, cay cay, ăn không biết chán. Gần đến Tết, cả nhà cùng nhau dọn dẹp sân vườn, quét vôi, tân trang nhà cửa để đón năm mới. Bố bảo phải dọn dẹp nhà cửa sạch sẽ thì năm mới sẽ có nhiều lộc và may mắn. Còn mẹ thì nhắc nhở mấy chị em chúng tôi dù đi đâu, làm gì cũng không được quên tắm rửa thật kĩ để “gột rửa” những gì năm cũ còn sót lại để đón Tết.
Ngày ấy, có lẽ thiêng liêng nhất là giây phút đón giao thừa. Bố kính cẩn thắp hương, dâng đồ lễ bằng mâm ngũ quả, kèm theo mâm xôi, con gà trống được mẹ chuẩn bị kỹ lưỡng. Sau một tuần nhang, bố thành kính mời ông bà tổ tiên về ăn Tết cùng con cháu và không quên cầu nguyện tiên tổ độ trì cho con cháu một năm mới nhiều sức khỏe và tài lộc.
Sau giờ phút thiêng liêng ấy, cả nhà quây quần bên mâm cơm Tết, mọi người cùng nâng những ly rượu nếp thơm nồng và chúc tụng nhau. Hòa cùng không khí ấm cúng đó là tiếng pháo giao thừa rộn rã khắp làng trên xóm dưới, mấy đứa trẻ vội vã mặc áo mới, đi dép mới, vui mừng nhận những món quà mừng tuổi đầu năm từ ông bà, bố mẹ, anh chị…
Ngày nay, cùng với bao đổi thay của xã hội, nếp sống, nếp nghĩ của con người từ đó cũng có những chuyển biến nhất định. Ngày Tết cổ truyền cứ đến hẹn lại về nhưng dư vị và sắc màu của hôm nay đã có nhiều đổi khác. Nhà nhà đã tô điểm thêm cho không gian gia đình mình trong ngày Tết rực rỡ hơn bằng những cành mai, cành đào, chậu quất; rượu nếp giản dị một thời được thay thế bằng rượu ngoại, bằng bia…
Nhịp sống hiện đại đã mang lại cho đại đa số gia đình sự đủ đầy, dư giả; các bà, các mẹ không còn phải than thở bằng câu cửa miệng xưa với bao âu lo khi Tết đến. Trẻ con cũng nhận được nhiều hơn tiền lì xì, quần áo mới ngày tết không còn là một đòi hỏi quá xa xỉ với lũ trẻ. Mẹ cũng không cần phải vất vả gói bánh chưng và túc trực bên bếp lửa đêm giao thừa, bởi đã có sẵn các dịch vụ đặt bánh chưng khắp các ngõ phố. Thêm vào đó, thay vì dành những ngày đầu năm để quây quần, sum vầy bên gia đình, giới trẻ cũng đã thiết kế cho mình những chuyến du lịch khắp mọi miền Tổ quốc, thậm chí là ra nước ngoài. Khái niệm “ăn Tết” ngày xưa đã chuyển thành “chơi Tết” cùng với sự dư giả về vật chất. Nét mới và trở nên phổ biến của cái Tết bây giờ đó là người ta tận dụng dịp này để trả ơn, trả nghĩa hay cầu cạnh để được thăng chức, “chạy việc” bằng những gói quà lớn nhỏ được đong đếm bằng vật chất… Không khí, dư vị Tết vì vậy cũng giảm bớt và biến tướng đi khá nhiều. Các “cụ đồ thời hiện đại” vẫn miệt mài từng góc chợ, lối phố để “cho chữ” nhưng phần nào phục vụ cho lợi ích thương mại…
Cho dù, Tết nay có nhiều thay đổi so với Tết xưa nhưng ngày Tết vẫn là ngày thiêng liêng nhất, cao quý nhất trong năm, là dịp để con người thể hiện tình cảm với nhau, nhất là sự hiếu thảo của con cháu với những người đã khuất, với ông bà, cha mẹ, người thân. Hy vọng rằng, những thế hệ sau cho dù cuộc sống khá giả hơn nhưng đừng quên ngày Tết cổ truyền mà ông cha ta đã lưu giữ và truyền lại từ ngàn đời nay.
Huyền Trang
Ảnh minh hoạ
