Cẩm Lệ
Ảnh: nhân vật cung cấp & Duy Cường
Sinh năm 1981, Nguyễn Việt Hưng – người con của vùng đất học Nghệ An như được ngành Vật lý “chọn mặt gửi vàng” khi trở thành TS ở tuổi 30, với nhiều công trình nghiên cứu khoa học được đánh giá cao. Con đường đến với khoa học của anh cũng đầy gian truân và vất vả.
“ NHÀ KHOA HỌC… ĐÁNG VIẾT BÁO”
Vốn biết TS Nguyễn Việt Hưng, Viện Tiên tiến Khoa học và Công nghệ (AIST), Trường ĐHBK Hà Nội là người khá kín tiếng, vì vậy khi nghe thông tin: “Có giảng viên đáng viết báo lắm, nhiều công trình nghiên cứu chất lượng đăng trên các tạp chí ISI…”, tôi liền “vào cuộc” ngay. Trước mắt tôi, TS Nguyễn Việt Hưng có gương mặt hiền, thật thà, dễ tạo cảm giác gần gũi và thân thiện khi tiếp xúc. Không như nhiều người thành đạt sớm mà tôi đã gặp trước đó, TS Việt Hưng rất ít nói về mình dù rằng con đường học vấn của anh rất tự hào, nhận bằng TS sau 7 năm tốt nghiệp đại học trên đôi nạng với hàng chục công trình khoa học chất lượng.
Trong thời gian làm nghiên cứu sinh, anh đã có 8 bài báo quốc tế, trong đó có 4 bài báo trên tạp chí ISI; 4 báo cáo tại các hội nghị trong và ngoài nước. Ba năm sau đó, anh lại tiếp tục cho ra 4 bài báo ISI cùng 2 báo cáo tại hội nghị khoa học quốc tế, tham gia 3 đề tài NAFOSTED trong đó làm chủ nhiệm 2 đề tài.
Đặc biệt cuối tháng 6/2017 vừa qua, anh đã có bài báo đăng trên tạp chí Scientific Reports – là một trong những tạp chí rất uy tín thuộc lĩnh vực Vật lý và các ngành khoa học tự nhiên nói chung. Công trình nghiên cứu về các hiện tượng vật lý quan trọng của quá trình truyền dẫn sóng phi tuyến trong các linh kiện quang tử ở kích thước bậc micro và nano mét. Đây là kết quả của các hợp tác nghiên cứu của anh với các nhà khoa học ở Ba Lan, Israel và Bồ Đào Nha.
BÀI HỌC THÍCH ỨNG
Sinh ra trong một gia đình có truyền thống hiếu học, bố là bác sỹ và mẹ là giáo viên, ngay từ khi còn học trung học phổ thông, Nguyễn Việt Hưng đã được các thầy cô đánh giá cao bởi thái độ ham học hỏi và khả năng tư duy chiều sâu về các môn khoa học tự nhiên. Vì điều kiện sức khỏe nên anh đã không thể đi học xa nhà. Tuổi thơ của anh phải gắn liền trên chiếc xe lăn. Sinh ra như bao đứa trẻ bình thường khác, đến khi 13 tháng tuổi, Nguyễn Việt Hưng đã bị mắc phải dịch sốt bại liệt, khiến cho đôi chân của anh trở nên “im lặng”. Nhưng không vì thế mà anh nản chí. Vốn là người ham học nên anh luôn đạt thành tích cao trong học tập từ bậc tiểu học. Ở các bậc trung học cơ sở và trung học phổ thông, Nguyễn Việt Hưng được chọn vào học khối chuyên Vật lý của thành phố Vinh và sau đó là của trường THPT chuyên Phan Bội Châu (Nghệ An). Năm 1998, Nguyễn Việt Hưng đạt giải Ba môn Vật lý quốc gia được tuyển thẳng vào đại học và anh quyết định chọn Đại học Vinh là nơi bắt đầu hành trình tương lai. Tốt nghiệp đại học năm 2003, Nguyễn Việt Hưng tiếp tục học cao học ngay tại trường rồi nhận được học bổng toàn phần làm nghiên cứu sinh ở Ba Lan.
Dù phải đi theo con đường khoa học đầy chông gai và thử thách, nhưng bằng ý chí và nghị lực, TS Nguyễn Việt Hưng đã khiến nhiều người phải nể khi chạm tay vào thành công. Bởi sau khi trở về nước với tấm bằng tiến sĩ loại ưu, Nguyễn Việt Hưng đã lọt vào “mắt xanh” của PGS Phạm Thành Huy – Viện trưởng Viện AIST, Đại học Bách Khoa Hà Nội.
“Sau cuộc trò chuyện đầu tiên qua điện thoại, hôm sau tôi đã đến gặp PGS Phạm Thành Huy và được nhận vào làm việc ngay”, TS Việt Hưng nhớ lại: “Chính tinh thần trọng thị này đã khiến tôi luôn cố gắng hết mình trong nghiên cứu, giảng dạy và cống hiến cho Viện cũng như ĐHBK Hà Nội. Tôi cảm thấy mình có thuận lợi khi được làm việc trong một môi trường khoa học tốt, được theo đuổi những điều mà mình đam mê”. Anh đã chứng minh năng lực và sự ham học hỏi của mình khi 4 năm sau đó, anh tiếp tục sang Khoa Vật lý, Đại học Warsaw – Ba Lan làm postdoc (nghiên cứu sau tiến sĩ). Tuy nhiên, con đường để anh trở thành TS mới thực sự để mọi người nể.
Năm 2005, sau khi bảo vệ thành công luận văn thạc sĩ, anh đã quyết tâm tìm kiếm học bổng để đi làm nghiên cứu sinh ở nước ngoài. Nhờ sự quan tâm giúp đỡ của các thầy giáo ở trường, đặc biệt là sự giới thiệu của GS Cao Long Vân qua những lần về giảng bài ở Đại học Vinh, anh đã được làm quen và có cơ hội làm việc cùng các nhà khoa học ở Ba Lan. Vào đầu năm 2007, anh nhận được học bổng toàn phần của Chính phủ Ba Lan cho các nghiên cứu sinh quốc tế.
Khi sang học tập ở thủ đô Warsaw, không còn có chiếc xe máy tự chế như ở Việt Nam để đi lại, do vậy thời gian này anh gặp muôn vàn khó khăn trong việc di chuyển. Đôi nạng là bạn đồng hành của anh trong mọi chuyến đi. Anh đã phải vận động, đi lại nhiều hơn nên thể lực được cải thiện đáng kể. Đặc biệt, với sự giúp đỡ của các thầy cô và bạn bè ở Khoa Vật lý – Trung tâm nghiên cứu hạt nhân quốc gia Ba Lan, anh đã bảo vệ xuất sắc luận án tiến sĩ và quyết định trở về nước sau 4 năm tu nghiệp ở nước ngoài.
Có lẽ do đã “ngấm” được nỗi gian truân đó, sau này, mỗi khi có dịp là anh tìm cách “mở đường” cho những người trẻ. “Để dẫn ra được một công thức mới hay muốn hiểu rõ các tính chất một phương trình trong Vật lý, người nghiên cứu phải tập trung suy nghĩ về nó rất nhiều, làm bạn với nó, day dứt với nó… nói chung là mất rất nhiều thời gian và công sức”, TS Nguyễn Việt Hưng bày tỏ quan điểm như nhiều lần trước đó phát biểu tại các hội nghị, hội thảo khoa học: “Điều này sẽ rất khó để những người trẻ theo đuổi giấc mơ khoa học… nếu không có môi trường thuận lợi…”.
Khi tôi hỏi, nhà nghiên cứu vật lý lý thuyết có thể trở nên giàu có không mà sao anh lại đam mê theo đuổi như vậy, TS Nguyễn Việt Hưng từ tốn trả lời: “Về mặt vật chất, nhà khoa học chỉ mong muốn đủ sống và đủ nghiên cứu khoa học là đã đủ. Còn về sự giàu có, các giáo sư, tiến sĩ đều cho rằng cái đáng kể là giàu có về trí tuệ”.
Vậy là sau những tháng ngày được ngành Vật lý “gọi tên”, TS Nguyễn Việt Hưng muốn mở đường, gieo mầm không chỉ cho vật lý tiếp tục gọi tên cậu học trò khuyết tật nào đó trên dải đất hình chữ S này, như chính anh của ngày xưa chưa xa… Đó không chỉ là đạo lý ơn đền nghĩa trả, mà còn là “tấm lòng vàng” của nhà khoa học.
LÝ LỊCH KHOA HỌC ẤN TƯỢNG
14 bài báo quốc tế, trong đó 8 bài báo ISI
3 đề tài NAFOSTED, trong đó chủ nhiệm 2 đề tài Hướng dẫn thành công 1 thạc sĩ, tham gia hướng dẫn thành công 1 tiến sĩ
Hướng nghiên cứu chính:
Quá trình lan truyền của các xung và các chùm tia laser trong các môi trường quang học phi tuyến;
Một số tính chất của hệ ngưng tụ Bose-Einstein trong gần đúng trường trung bình;
Các soliton quang học, soliton sóng vật chất và động lực học của tương tác giữa các soliton;
Hiện tượng trong suốt cảm ứng điện từ (EIT–Electromag- netically Induced Transpar- ency) trong môi trường các nguyên tử khí kim loại kiềm được làm lạnh.
TS Nguyễn Việt Hưng (ngoài cùng bên phải) tham gia báo cáo hội nghị khoa học quốc tế tại Khoa Vật lý, Đại học Oxford (Vương quốc Anh) “Phải có nghị lực phi thường và tình yêu khoa học – vật lý rất lớn lao, TS Nguyễn Việt Hưng mới có thể vượt qua được những khó khăn, thiệt thòi của bản thân, để vươn lên, đạt được những kết quả nghiên cứu được ghi nhận và đáng tự hào hôm nay. Tinh thần học tập, nghiên cứu khoa học không mệt mỏi và mong muốn được làm người thầy của TS Hưng luôn là động lực để chúng tôi cùng phấn đấu hơn nữa trong hoạt động, nghiên cứu, giảng dạy của mình. Trong cuộc sống hàng ngày, TS Hưng cũng luôn làm chúng tôi bất ngờ bởi sự tham gia nhiệt tình của em trong mọi hoạt động của Viện. Và tất cả chúng tôi luôn mong muốn cuộc sống sẽ đem đến cho em nhiều thành công và niềm vui hơn nữa trong những ngày sắp tới” PGS Phạm Thành Huy – Viện trưởng Viện AIST
